Müzeler, Irak Hazinelerinin En Çok Tehdit Altında Olan Listesini Yayınladı
Antik Eserler Kuşatma Altında
Irak’ta İslam Devleti (IŞİD) yıkım yaratırken, sessiz ve yeri doldurulamaz bir kurban ortaya çıktı: antik kültürel eserler. Buna karşılık, Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), özellikle yıkım ve yağmaya karşı savunmasız olan kültürel nesnelerin en çok tehdit altında olan bir listesini derledi.
ICOM’un Irak için Acil Durum Kırmızı Listesi
ICOM’un Irak için Acil Durum Kırmızı Listesi, acil tehdit altında olan yedi tür kültürel nesneyi tanımlar:
- Taş tabletler
- Antik kil figürinler
- Alabaster heykeller
- İslam öncesi paralar
- El yazmaları
- Takılar
- Dini eserler
Henüz çalınmamış olsalar da, bu öğeler uluslararası yasalarla korunan ve IŞİD gibi gruplar tarafından hedef alınan mal türlerini temsil etmektedir.
Kültürel Temizlik: Bir Silme Stratejisi
Louvre Müzesi direktörü Jean-Luc Martinez, IŞİD’in eylemlerini, insanlık tarihinin tüm kesimlerini silmeyi amaçlayan bir “kültürel temizlik” stratejisi olarak tanımlıyor. Azınlık nüfusları ve paha biçilmez kültürel miras eserlerini yok ederek, grup Irak medeniyetinin dokusunu ortadan kaldırmaya çalışıyor.
Kaynak Olarak Yağma
Yağma, IŞİD’in operasyonlarını finanse etmede merkezi bir rol oynamaktadır. Uzmanlar, çalınan antikaların grubun petrolden sonraki en büyük ikinci gelir kaynağı olduğunu tahmin ediyor. Kültürel eserlerin yasa dışı ticareti, örgüte silah satın almak, savaşçı toplamak ve terör saltanatını sürdürmek için fon sağlamaktadır.
Yasa Dışı Ticaretle Mücadele için Uluslararası İş Birliği
ICOM, çalınan eserleri izlemek ve geri kazanmak için dünya çapındaki kolluk kuvvetleriyle iş birliği yapmaktadır. Örgütün kırmızı listeleri, yetkililere yağmalanan hazineleri tanımlama ve ülkelerine iade etmede paha biçilmez olduğunu kanıtlamıştır. Örneğin, Irak için önceki bir kırmızı liste, ülkenin dört bir yanındaki sitelerden yağmalanan 13 antik Mezopotamya eserinin kurtarılmasına yardımcı olurken, benzer bir liste, Afganistan Ulusal Müzesi’nin yağmalanmasından sonra dünyanın dört bir yanından binlerce çalınan eserin kurtarılmasını kolaylaştırdı.
Yıkımı Önlemek ve Mirası Korumak
Çatışmalar sırasında savunmasız kültürel nesneleri korumak, insanlık tarihini ve kültürel çeşitliliği korumak için çok önemlidir. Müzeler, hükümetler ve uluslararası kuruluşlar, bu hazinelerin korunmasında hayati bir rol oynamaktadır:
- Kırmızı Listeler Oluşturmak: Kırmızı listeler, tehlike altındaki kültürel nesnelerin kapsamlı bir genel görünümünü sağlar ve kolluk kuvvetlerinin çalınan öğeleri belirlemesine ve izlemesine yardımcı olur.
- Güvenlik Önlemlerini Artırmak: Müzeler ve arkeolojik alanlar, yağmayı caydırmak ve eserleri korumak için güçlü güvenlik önlemleri uygulamalıdır.
- Farkındalığı Artırmak: Halkı bilinçlendirme kampanyaları, toplumlara kültürel mirası korumanın önemi ve yasa dışı ticaretin sonuçları hakkında bilgi verebilir.
- Uluslararası İş Birliğini Desteklemek: Sınır ötesi ticaretle mücadele ve çalınan eserlerin geri kazanılması için ülkeler arasında iş birliği esastır.
Eserlerin Geri Kazanımında Başarı Öyküleri
ICOM’un kırmızı listeleri, çalınan eserlerin geri kazanımı konusunda somut bir etkiye sahip olmuştur. 2012’de, Irak için bir kırmızı liste, yetkililerin ülke genelindeki sitelerden yağmalanan 13 antik Mezopotamya eserini kurtarmasına yardımcı oldu. Benzer şekilde, Afganistan için bir kırmızı liste, Afganistan Ulusal Müzesi’nin yağmalanmasından sonra dünyanın dört bir yanından binlerce çalınan eserin kurtarılmasına yardımcı oldu.
Bu başarı öyküleri, uluslararası iş birliğinin ve kırmızı listelerin tehlike altındaki kültürel nesneleri korumadaki gücünün önemini göstermektedir. Müzeler, kolluk kuvvetleri ve hükümetler birlikte çalışarak, insanlık tarihinin hazinelerini gelecek nesiller için koruyabilir.